Mercedes-Benz SL – historia

Mercedes-Benz w 1952 roku zaprezentował mediom zjawiskowy wyścigowy samochód sportowy – 300 SL. Jego liczne sukcesy na trasach wyścigów w różnych zakątkach świata szybko skłoniły producenta do opracowania także wersji seryjnej. Dała ona początek tradycji „drogowych” Mercedesów SL. W 2021 r. swoją premierę będzie mieć nowa generacja modelu o wewnętrznym oznaczeniu R 232. Będzie ona zbudowana z wykorzystaniem kompleksowej wiedzy i doświadczenia marki aut sportowych Mercedes-AMG. Nowy Mercedes-Benz SL zadebiutuje w roku 69. urodzin pierwszego SL-a.

Na miejsce prezentacji nowego Mercedesa 300 SL (W 194), zorganizowanej 12 marca 1952 r., wybrano odcinek autostrady nieopodal Stuttgartu. Zapraszając wybranych dziennikarzy na to wydarzenie, biuro prasowe producenta spod znaku trójramiennej gwiazdy wywołało też niemałą sensację. Nie chodziło tu jedynie o premierę „nowego sportowego samochodu Mercedes-Benz 300 SL (superlekkiego) […] w formie pierwszych jazd testowych po publicznych drogach”. Był to również jednoznaczny sygnał, że wraz z nowym modelem marka wraca do świata sportu motorowego. Trzy egzemplarze 300 SL zgłoszono także już do udziału w „słynnym włoskim wyścigu Mille Miglia, organizowanym 3 i 4 maja 1952 r.”.

Przesłane wraz z zaproszeniem zdjęcie prasowe przedstawiało dynamicznie narysowany samochód sportowy o archetypicznych liniach serii SL. Unoszone do góry drzwi kończyły się tuż pod szybami; dopiero później, dla ułatwienia wsiadania, otwory drzwiowe zostały powiększone.

Zupełną nowością była także architektura ukryta pod karoserią z cienkiej blachy aluminiowo-magnezowej. Mowa tu oczywiście o ramie rurowej, opracowanej na potrzeby nowego samochodu sportowego przez Rudolfa Uhlenhauta, głównego inżyniera ówczesnej firmy Daimler-Benz. Pełniła ona również funkcję klatki bezpieczeństwa i ważyła jedynie ok. 50 kilogramów. To właśnie ta konstrukcja wymogła zastosowanie drzwi z zawiasami na dachu.

Do napędu Mercedesa 300 SL posłużył silnik M 194, wywodzący się z seryjnej jednostki M 186. Była ona stosowana również w reprezentacyjnym modelu Mercedes-Benz 300 (W 186) zaprezentowanym w 1951 r. Na potrzeby wyścigowego pojazdu inżynierowie zwiększyli jednak jej moc do ok. 125 kW (170 KM). Dzięki przechyleniu silnika o 50 st. w lewo i zastosowaniu układu z suchą miską olejową można było obniżyć jego mocowanie. Z Mercedesa 300, czyli legendarnej limuzyny zwanej „Adenauerem”, oraz sportowo-luksusowego modelu 300 S (W 188) wywodzi się również wiele innych rozwiązań technicznych 300 SL.

Mercedes 300 SL okazał się „samochodem sezonu”. W Mille Miglia w 1952 r., w swoim wyścigowym debiucie, zajął drugie i czwarte miejsce. Odniósł także potrójne zwycięstwo w wyścigu samochodów sportowych w Bernie i podwójne zwycięstwo w 24-godzinnym maratonie Le Mans.

Zajął także pierwsze cztery miejsca w wyścigu aut sportowych na torze Nürburgring. Ostatni wyścig 300 SL w 1952 r. – już z silnikiem wzmocnionym do 132 kW (180 KM) – to trzecia edycja Carrera Panamericana w Meksyku. Karl Kling i Hans Klenk oraz Hermann Lang i Erwin Grupp odnieśli w nim owiane legendą, podwójne zwycięstwo.

Na rok 1953 opracowano następcę 300 SL, oznaczonego jako W 194/11. Samochód ten nigdy jednak nie startował w wyścigach.

Mercedes-Benz zdecydował, że od 1954 r. będzie rywalizować w Mistrzostwach Świata Formuły 1. W związku z tym, Mercedes skoncentrował się na rozwoju wyścigowego samochodu W 196 R.

Nieprzerwana tradycja seryjnej linii SL od 1954 r.

Sukcesy wyścigowego 300 SL w sporcie motorowym szybko skłoniły producenta spod znaku trójramiennej gwiazdy do zbudowania także wersji seryjnej. W lutym 1954 r. Mercedes-Benz zaprezentował supersportowe coupé 300 SL (W 198) oraz sportowy, a zarazem elegancki roadster 190 SL (W 121). Do dziś marka ze Stuttgartu nieprzerwanie podtrzymuje historię sukcesu tej linii modelowej.

Po uznanym samochodzie wyścigowym 300 SL (W 194) entuzjazm wśród klientów na całym świecie wzbudziły także trzy kultowe modele seryjne: 300 SL Coupé z serii W 198 (1954-1957), model 190 SL z serii W 121 (1955-1963) oraz 300 SL Roadster z serii W 198 (1957-1963). Wspólnie zdefiniowały one wiele kluczowych cech przyszłych generacji SL.

Ich następca – 230 SL serii W 113 – z bezpiecznym nadwoziem zaprojektowanym przez Bélę Barényiego zadebiutował w marcu 1963 r. Ze względu na nietypowy kształt hardtopu szybko nazwano go „Pagodą”. W 1971 r. wprowadzono kolejną odsłonę modelu – R 107, która była z sukcesami wytwarzana przez 18 lat. Na bazie wersji roadster zbudowano wówczas luksusowy model SLC Coupé (C 107). W 1989 r. pojawił się R 129 – prawdziwy pionier techniczny tamtych czasów. Wraz z jego następcą, R 230, w 2001 r. wprowadzono składany dach Vario, łącząc przyjemność z jazdy roadsterem i coupé. Konsekwentnie wdrażana koncepcja lekkiej konstrukcji była także wizytówką kolejnej generacji modelu – R 231, zaprezentowanej w 2012 r. W tym roku swoją premierę będzie miał nowy Mercedes-Benz SL, który poprowadzi legendę SL-a w przyszłość.

Mercedes-Benz 300 SL Coupé serii W 198 (1954-1957)

Co za premiera! W lutym 1954 r., podczas międzynarodowej wystawy samochodów sportowych w Nowym Jorku, Mercedes pokazał seryjny sportowy model 300 SL (W 198). Obok pojawił się również zbliżony do wersji produkcyjnej prototyp przyszłego 190 SL Roadstera (W 121). Znaczny wkład w uruchomienie ich produkcji miał Maximilian E. Hoffman, importer samochodów Mercedes-Benz na rynek USA.

300 SL, ze swoimi charakterystycznymi, unoszonymi drzwiami, zachwycił zarówno ekspertów, jak i publiczność. Przypominał wyścigowego protoplastę nie tylko kształtem nadwozia. Również miał klatkę bezpieczeństwa. Za sprawą drzwi na zawiasach umieszczonych na dachu zyskał przydomki takie jak „Gullwing” (skrzydło mewy) oraz „Papillon” (z fr. motyl).

Pod maskę trafił silnik M 198 z bezpośrednim wtryskiem benzyny, pierwotnie opracowany dla wyścigowego prototypu z 1953 r. W seryjnym samochodzie 6-cylindrowa rzędowa jednostka generowała moc 158 kW (215 KM). Pozwalało to mu na rozwinięcie imponującej wówczas maksymalnej prędkości 260 km/h (w zależności od przełożenia tylnej osi). Mercedes 300 SL udowodnił swoje kompetencje, odnosząc także liczne sukcesy w wyścigach i rajdach. Był też supersportowym samochodem lat 50. – co miało odzwierciedlenie w jego cenie, wynoszącej 29 000 DM (marek niemieckich). Dla porównania Mercedes-Benz 220 (W 180), przodek dzisiejszej Klasy S, kosztował wtedy około 12 500 DM. Mercedes 300 SL błyskawicznie zyskał kultowy status, a jego urok nie słabnie również do dziś. W 1999 r. międzynarodowe jury ekspertów przyznało mu także tytuł „Sportowego samochodu stulecia”.

W latach 1954-1957 wyprodukowano łącznie 1400 egzemplarzy 300 SL Coupé. 29 z nich miało karoserię wykonaną z aluminium. Tylko 1 miał nadwozie z GRP (tworzywa sztucznego wzmocnionego włóknem szklanym), nowego wówczas materiału, zastosowanego w celach testowych.

Mercedes-Benz 190 SL serii W 121 (1955-1963)

Mercedes-Benz 190 SL został zaprojektowany jako elegancki, otwarty samochód sportowy. Producent zaprezentował go w 1954 r., obok 300 SL, także podczas targów motoryzacyjnych w Nowym Jorku. Design nadwozia nawiązywał też do Gullwinga. Nabywcy mieli do wyboru odmianę z miękkim dachem oraz, opcjonalnie, także ze zdejmowanym hardtopem (z miękkim dachem lub bez). Na życzenie oferowano również trzecie siedzenie, instalowane bokiem do kierunku jazdy. 190 SL był technicznie blisko związany z typoszeregami W 120/W 121. Dlatego także został przypisany do serii W 121, podobnie jak 190 „Ponton”, który pojawił się w 1956 r. Z sedana pochodziły też skrócona podłoga, przednie zawieszenie i koncepcja ramy pomocniczej roadstera. Począwszy od 1956 r. modele 190 sedan i 190 SL dzieliły również jednoprzegubową oś wahliwą z nisko położonym punktem obrotu.

Model otrzymał przeprojektowany 1,9-litrowy silnik benzynowy o 4 cylindrach, rozwijający moc 77 kW (105 KM). W rezultacie wersja z miękkim dachem przyspieszała od 0 do 100 km/h w 14,5 s. Jej maksymalna prędkość wynosiła 170 km/h. W czasie produkcji, od 1955 do 1963 r., 190 SL był kilkukrotnie udoskonalany; łączniew fabryce w Sindelfingen powstało 25 881 egzemplarzy.

Mercedes-Benz 300 SL Roadster serii W 198 (1957-1963)

W 1957 r. Gullwinga zastąpił 300 SL Roadster. Podobnie jak poprzednik samochód ten powstał z inicjatywy Maximiliana E. Hoffmanna. Pod względem technicznym w dużej mierze odpowiadał modelowi coupé. Dzięki modyfikacji bocznych sekcji klatki bezpieczeństwa możliwe było także zmniejszenie wysokości progu i zastosowanie normalnych drzwi. W porównaniu z Gullwingiem zasadniczo udoskonalono też tylne zawieszenie. 300 SL Roadster otrzymał więc odpowiednio przystosowaną jednoprzegubową oś wahliwą z nisko położonym punktem obrotu. W 1954 r. została ona wprowadzona w 6-cylindrowych modelach Ponton z serii W 180; po raz pierwszy zaopatrzono ją tu w sprężynę kompensacyjną. Od 1957 r. na życzenie montowano pasy bezpieczeństwa. Od października 1958 r. dostępny był opcjonalny zdejmowany dach coupé z panoramiczną tylną szybą. Konstrukcja samochodu była regularnie modernizowana, co zaowocowało m.in. wprowadzeniem hamulców tarczowych Dunlop na przedniej i tylnej osi (od marca 1961 r.) oraz aluminiowego bloku silnika (od marca 1962 r.).

Produkcja 300 SL Roadstera w Sindelfingen zakończyła się w tym samym czasie, co modelu 190 SL, czyli 8 lutego 1963 r. W sumie sportowy wóz powstał w liczbie 1858 egzemplarzy. Obie wersje serii W 198 – roadster i coupé – od samego początku były także samochodami kolekcjonerskimi. Dziś należą do najbardziej poszukiwanych i najdroższych klasyków.

Mercedes-Benz SL serii W 113 (1963-1971)

Podczas salonu samochodowego w Genewie w 1963 r. Mercedes-Benz zaprezentował następcę roadsterów 190 SL (W 121) i 300 SL (W 198) – model 230 SL (W 113). Zaprojektowano go jako wygodny, dwumiejscowy samochód turystyczny o wysokich osiągach. Design karoserii definiowały proste, oszczędne linie, a opcjonalny hardtop z wysokimi oknami, smukłymi słupkami i wklęsłym dachem dodatkowo swoim wyglądem przywodził na myśl azjatyckie świątynie. Stąd też W 113 szybko zyskał przydomek „Pagoda”.

Platformy użyczyły mu „skrzydlaki” serii 111, pierwsze samochody osobowe na świecie z tzw. bezpiecznym nadwoziem. Również nowy SL skorzystał z tej koncepcji. Podwozie pochodzące z sedana 220 SE przystosowano jednak do potrzeb samochodu sportowego – z zachowaniem wysokiego poziomu komfortu. Z sedana pochodził także 6-cylindrowy silnik, który na potrzeby SL-a został jednak zmodyfikowany. 2,3-litrowa jednostka rozwijała moc 110 kW (150 KM).

W 1967 r. wariant 230 SL zastąpił model 250 SL. Zmiany dotyczyły głównie silnika i także układu hamulcowego. Motor o większej pojemności zapewniał też o 10% wyższy moment obrotowy, a co za tym idzie – lepszą elastyczność. Oprócz trzech znanych wersji nadwoziowych (roadster ze składanym dachem, coupé ze zdejmowanym dachem oraz coupé ze zdejmowanym dachem i miękkim poszyciem) na życzenie samochód oferowano także jako coupé 2+2 z tylną kanapą. Niecały rok po prezentacji 250 SL zadebiutowało kolejne wcielenie tej generacji. Był to Mercedes-Benz 280 SL z silnikiem 2.8 o mocy 125 kW (170 KM). Od 1963 do 1971 r. zbudowano łącznie 48 912 egzemplarzy „Pagody”.

Mercedes-Benz SL serii R 107 (1971-1989)

SL z serii modelowej R 107 miał swoją premierę wiosną 1971 roku, początkowo w wersji 350 SL. To pierwsza generacja modelu, w której zastosowano jednostkę o 8-cylindrach – otrzymała ją odmiana 450 SL, wprowadzona w 1973 r. Dwumiejscowy roadster emanował elegancją. Jego osiągi znacznie wyprzedziły także swoje czasy. W konstrukcji nadwozia uwzględniono też wyniki najnowszych badań Mercedes-Benz z dziedziny bezpieczeństwa; także wnętrze zostało zaprojektowane pod kątem ochrony podróżujących.

W ciągu swojej udanej 18-letniej kariery rynkowej R 107 otrzymał szeroką gamę 6- i 8-cylindrowych jednostek napędowych. Dziś taki wybór nie jest niczym niezwykłym, ale w tamtym okresie stanowił nowość w ofercie linii modelowej SL. Do zakończenia produkcji w sierpniu 1989 r. wszystkie warianty silnikowe zostały dodatkowo zmodernizowane pod kątem zgodności z aktualnymi normami emisji spalin. Zostały one w międzyczasie zaostrzone w większości europejskich krajów.

R 107 to obok Klasy G także najdłużej produkowana seria Mercedes-Benz w historii marki. W ciągu ponad 18 lat w Sindelfingen powstało łącznie 237 287 roadsterów. Liczba ta podkreśla również znakomitą pozycję „107” wśród klientów. Oprócz SL-a z otwartym nadwoziem w latach 1971-1981 produkowano też spokrewnione technicznie luksusowe coupé SLC (seria C 107). Zostało ono zbudowane w liczbie 62 888 sztuk.

Mercedes-Benz SL serii R 129 (1989-2001)

Salon samochodowy w Genewie w 1989 r. był też miejscem premiery nowego SL-a – serii modelowej R 129. Stylowe, proste linie lekko klinowatego nadwozia, poszerzone nadkola, spojler przedniego zderzaka, a także stromo nachylona przednia szyba i standardowo montowane aluminiowe felgi tworzyły wyjątkowo harmonijną całość. Samochód okazał się zatem strzałem w „10″ i już wkrótce moce produkcyjne zostały w pełni zarezerwowane. Niektórzy klienci akceptowali nawet ponadroczne terminy dostaw.

Najnowsza generacja roadstera wyznaczyła nowe standardy bezpieczeństwa, co potwierdzały również wyniki rygorystycznych testów zderzeniowych Mercedes-Benz. Koncepcja bezpieczeństwa R 129 obejmowała także wysuwany pałąk ochronny. W przypadku nieuchronnego wywrócenia samochodu był on stawiany do pionu w ułamku sekundy. Koncepcja ta obejmowała dodatkowo siedzenia zintegrowane z pasami bezpieczeństwa, które mogły absorbować siły występujące w czasie zderzenia. Podwozie zostało dostrojone do charakteru eleganckiego, a zarazem sportowego roadstera – łączyło zatem precyzyjne prowadzenie z wysokim poziomem komfortu. Jesienią 1992 r. najwyższą pozycję w gamie zajął wariant 600 SL z silnikiem V12 o mocy 394 KM (290 kW).

Latem 1993 r. producent dostosował oznaczenia swoich otwartych samochodów sportowych do nowo wprowadzonej nomenklatury. Od tamtej pory legendarny skrót „SL” poprzedza trzycyfrową liczbę określającą pojemność/moc silnika. Zatem nazwę wariantu 600 SL zmieniono na SL 600.

Lifting przeprowadzony jesienią 1995 r. obejmował m.in. lekkie przeprojektowanie nadwozia oraz także wzbogacenie wyposażenia. Druga modernizacja, z 1998 r., przyniosła dodatkowo subtelne akcenty stylistyczne podkreślające dynamiczny wygląd SL-a. Przy okazji do oferty wprowadzono zmodyfikowaną gamę silnikową z nowymi jednostkami V6 zamiast stosowanych wcześniej R6 oraz nowy silnik V8. Absolutnie topowym wariantem był jednak SL 73 AMG z 7,3-litrowym motorem V12 o mocy 386 kW (525 KM). Został on zaprezentowany w 1999 r.

Latem 2001 r., po 12 latach, produkcja R 129 dobiegła końca – z wynikiem 204 940 samochodów. I chociaż całkowity wolumen tej generacji był niższy niż serii R 107, to pod względem średniej rocznej produkcji – ok. 16,5 tys. sztuk – R 129 okazał się jeszcze popularniejszy.

Mercedes-Benz SL serii R 230 (2001-2012)

W 2001 r. zadebiutowała następna generacja SL-a, wewnętrznie oznaczona jako R 230. Najważniejszą innowacją był tu stalowy składany dach Vario. Po raz pierwszy w historii SL łączył on nadwozia roadstera i coupé. Transformacja ta trwała 16 sekund. Z pomocą wyrazistych detali design serii R 230 łączył dodatkowo tradycję z przyszłością. Mocno zaakcentowane wloty powietrza w przednich błotnikach nawiązywały także do charakterystycznego elementu legendarnego 300 SL z lat 50. Do topowych wariantów należały: SL 55 AMG (350 kW/476 KM, 2001 r.), SL 600 (368 kW/500 KM, 2003 r.) oraz także SL 65 AMG (450 kW/612 KM, 2004 r.).

Co najmniej od czasów „Pagody” Mercedes-Benz SL jest synonimem pionierskich osiągnięć w dziedzinie bezpieczeństwa czynnego i biernego w segmencie otwartych aut sportowych. Zupełnie nowa koncepcja serii R 230 pozwoliła jednak wyraźnie „przebić” wysokie standardy bezpieczeństwa poprzednika. Obejmowała ona elektroniczne systemy z zakresu dynamiki jazdy, takie jak Active Body Control (ABC), Brake Assist (BAS) oraz ESP®. Dodatkowo nadwozie zostało skonstruowane pod kątem zapewnienia bezpieczeństwa w wielu różnych rodzajach wypadków. Do środków ochrony podróżujących należały również dwustopniowe poduszki powietrzne dla kierowcy i pasażera, poduszki boczne chroniące tułów i głowę zamontowane w drzwiach, zintegrowane fotele, napinacze pasów, ograniczniki siły ich napięcia oraz kontrolowany czujnikiem pałąk przeciwkapotażowy, który działał także przy zamkniętym dachu Vario.

Lifting z 2006 r. przyniósł m.in. nowe silniki w technice 4-zaworowej, łączące niższe zużycie paliwa z lepszymi osiągami. Standardowym wyposażeniem stała się także 7-biegowa automatyczna przekładnia 7G-TRONIC (z wyjątkiem odmian AMG). Kolejna modernizacja, przeprowadzona w 2008 r., skoncentrowała się przede wszystkim na przeprojektowanym przednim pasie, zaktualizowanym zgodnie z ówczesnym językiem projektowania osobowych Mercedesów. W tym samym roku gamę uzupełniły mocne warianty SL 63 AMGz nowym 6,2-litrowym wolnossącym silnikiem AMG (386 kW/525 KM) oraz ekskluzywna odmiana SL 65 AMG Black Series (493 kW/670 KM) z zamkniętym nadwoziem.

W latach 2001-2012 w fabryce Mercedes-Benz w Bremie zbudowano łącznie 169 433 sportowych aut z serii R 230. Najchętniej wybierany był wariant SL 500 (99 556 egzemplarzy). Duży udział w łącznej produkcji miały także trzy odmiany AMG, które znalazły 29 570 nabywców.

Mercedes-Benz SL serii R 231 (2012-2020)

W styczniu 2012 r., z okazji 60. urodzin SL-a, podczas targów motoryzacyjnych w Detroit zaprezentowano nową generację modelu – serię R 231. Jednym z celów jej projektantów było także zmniejszenie masy własnej. Efekt: aluminiowa karoseria ważyła 256 kg. Pomimo zwiększenia wymiarów była o 110 kg lżejsza niż w poprzedniku i charakteryzowała się o 20% wyższą sztywnością skrętną. Pokrywa bagażnika stanowiła konstrukcję kompozytową (stal i tworzywo sztuczne). Z kolei elektrohydraulicznie składany dach składał się z magnezowej ramy z plastikowymi panelami. Jego poszycie było standardowo lakierowane na kolor nadwozia. Na życzenie można było zamówić je dodatkowo z przeszkloną sekcją środkową i roletą (standardowe wyposażenie od 2016 r.) lub w wersji przeszklonej o regulowanym stopniu przyciemnienia (MAGIC SKY CONTROL).

Wyposażenie R 231 z zakresu bezpieczeństwa obejmowało m.in. sprężynowe pałąki przeciwkapotażowe za fotelami kierowcy i pasażera, czołowe poduszki powietrzne, poduszki boczne oraz poduszki chroniące głowę zamontowane w drzwiach, adaptacyjny system mycia szyby przedniej MAGIC VISION CONTROL, a także aktywną pokrywę silnika chroniąca pieszych w przypadku potrącenia oraz nowoczesne systemy aktywnego bezpieczeństwa (m.in. ESP®, PRE-SAFE®, ADAPTIVE BRAKE i ATTENTION ASSIST).

Do początkowo wprowadzonych wersji – SL 350 (silnik V6 o mocy 225 kW/306 KM) oraz SL 500 (silnik V8o mocy 320 kW/435 KM) – w marcu 2012 r. dołączyły także mocarne odmiany SL 63 AMG (V8, 395 kW/537 KM) i SL 65 AMG (V12, 463 kW/630 KM). Za przeniesienie napędu odpowiadały automatyczne przekładnie o 7 lub 9 przełożeniach (od kwietnia 2016 r.: 9G-TRONIC).

W 2021 r. odbędzie się premiera nowego SL-a. Mercedes-AMG, marka samochodów sportowych i o wysokich osiągach z Affalterbach, wykorzystała też swoje kompleksowe doświadczenie i wiedzę do zbudowania kolejnej generacji modelu, oznaczonej jako R 232.

Informacja prasowa

Pozostałe artykuły z działu klasyki znajdziecie tutaj.

---